سال‌روز آغاز محاکمه‌ی دکتر مصدق در دادگاه نظامی
هفدهم آبان سال ۱۳۳۲، دو ماه و ۲۱روز پس از كودتاي ۲۸ مرداد، محاكمه دكتر مصدق كه در بازداشت حکومت کودتا بود به اتهام ضديت با سلطنت و قصد بركناركردن شاه، و نيز به عنوان مسبب وقايع ۲۵ تا ۲۸ مرداد در محكمه نظامي تهران آغاز شد. دكتر مصدق هنگام معرفي خود را نخست وزير قانوني ايران اعلام، و به صلاحيت محكمه اعتراض كرد و گفت كه تنها ديوان عالي كشور مي تواند رئيس دولت را بازخواست قضايي كند. با بيان اين مطلب، جلسه محاكمه به مدت يك هفته تعطيل شد تا اعضای محكمه كه چند افسر ارشد بودند به صلاحيت خود رسيدگي كنند. دكتر مصدق گفته بود كه طبق قوانين ايران، ديوان عالي كشور مرجع رسيدگي به قصور نخست‌وزير و وزيران است. وی بركناري خود را يك كودتا با نقشه خارجي خوانده و اضافه کرده بود كه جز با رای عدم اعتماد پارلمان، فرد ديگری حق بركناری نخست وزير را ندارد، و در صورت وقوع چنين عملي، اين، مرتكب است كه بايد به اتهام نقض قانون اساسي و ناديده گرفتن اراده مردم محاكمه و مجازات شود. كودتا يعني بركنار كردن دولت از طرق غير قانونی، و بنابراين كودتاگران مجرمند، نه من كه برگزيده ملت و رئيس قانونی دولت هستم. عامل و دشت نشانده بيگانه خائن و مجرم است، نه من. انتشار اخبار مربوط به آغاز محاكمه دكتر مصدق كه در جامعه ايران از محبوبيت فراوانی برخوردار بود، و گزارشهای مربوط به تجديد روابط ايران و انگلستان و خبرهايی كه حكايت از سفر قريب‌الوقوع ريچارد نيكسون معاون وقت رئيس جمهوری آمريکا به تهران داشت، خشم مردم را برانگيخت؛ بازار تهران به نشانه اعتراض تعطيل و تظاهرات مردم در چند شهر ازجمله تهران و تبريز آغاز شد. نظاميان وارد عمل شدند و قسمتي ديگر از بازار تهران را ويران و به سوی مردم معترض تيراندازی كردند، كه در جریان آن دو تن كشته و عده ای مجروح شدند. چندين بازرگان و عده ای از ملی‌گرایان نيز دست‌گير شدند. براي پيش‌گيری از وقايع مشابه در اصفهان، فارس و خوزستان حكومت نظامي اعلام شد و رفت وآمد شبانه و تشكيل اجتماعات بيش از سه نفر ممنوع گرديد .
سه‌راهِ جمهوری 